Elementary concepts
ေရဒါဆုိတာ
ပစၥည္းတစ္ခုကိုရွာေဖြတဲ့ (detection) ၊ တည္ေနရာညႊန္ျပႏိုင္တဲ့ (location)
အီလက္ထေရာနစ္ စနစ္တစ္ခုရဲ႕ နာမည္တစ္ခုပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေရဒါဘာသာစကားအေနနဲ႕
ေရဒါနဲ႕ဖမ္းမယ့္ ပစၥည္းကို ပစ္မွတ္လို႕ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲပါတယ္။ ေရဒါ (radar) ဆုိတဲ့စာလံုးကေတာ့ radio
detection and ranging ကေန အတိုေကာက္ယူသံုးထားတာျဖစ္ပါတယ္။
ေရဒါသမိုင္းအစပိုင္းမွာ ကမၻာအႏွံ႔အျပား အမ်ိဳးမ်ိဳးေခၚေ၀ၚသံုးစြဲခဲ့ၾကပါတယ္။
ခုခ်ိန္မွာေတာ့ အားလံုးက ေရဒါဆုိတဲ့စာလံုးကုိ ဘံုလက္ခံသံုးစြဲေနၾကၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ေရဒါပညာရပ္ဟာ လ်ပ္စစ္သံလိုက္လႈိင္း (Electromagnetic waves) နဲ႕ အမ်ားႀကီး
ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ေရဒါသမိုင္းရဲ႕ စဦးကာလက ေရဒါေတြအားလံုးဟာ ေရဒီယုိလွိဳင္း (radiowaves) ေတြကိုအသံုးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါမယ့္ ဒီကေန႔ဒီအခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ
ေရဒါေတြဟာ optical waves ေတြကိုအသံုးျပဳ ေနၾကတာေတြြရွိပါတယ္။ အဲလုိေရဒါမ်ိဳးကုိ
ladar လို႕ေခၚပါတယ္။ ၁၈၆၅ ခုႏွစ္မွာေပၚထြက္လာတဲ့ Maxwell ရဲ႕ electromagnetic wave
propagation theory နဲ႕ အဲဒီသီအုိရီကို သက္ေသျပတဲ့ ၁၈၈၆ ခုႏွစ္မွာ ေပၚထြက္လာတဲ့
Hertz ရဲ႕ experimental work ဟာေရဒါရဲ႕ အေစာဆံုးေရေသာက္ျမစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ
experimental work က radio waves ေတြဟာ ပစၥည္းတစ္ခုခုကိုရိုက္ၿပီး
ျပန္လာႏုိင္တယ္ဆုိတာကို သက္ေသျပႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ ေရဒါရဲ႕ အဓိကအလုပ္ျဖစ္တဲ့
ပစၥည္းတစ္ခုခု (ပစ္မွတ္) ရွိမရွိဆုိတာကိုေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ အေျခခံျဖစ္လာ
ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၀၃ နဲ႕ ၁၉၂၅
ခုႏွစ္ေတြအတြင္းမွာ ပစ္မွတ္ရွိမရွိရွာေဖြတာအျပင္ ပစ္မွတ္ရဲ႕ တည္ေနရာကိုပါ
တုိင္းတာႏိုင္တဲ့ ေရဒါအမ်ိဳးမ်ိဳးေပၚထြက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၂၅ ခုႏွစ္မွာ Briet နဲ႕
Tuve တုိ႕က ပစ္မွတ္တည္ေနရာ အကြာအေ၀းတိုင္းတာဖုိ႕ စတင္ တီထြင္အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ pulse
– wave methods ကို ယခုေခတ္သစ္ေရဒါဒီဇိုင္းေတြမွာ
က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔အသံုးျပဳေနၾကပါတယ္။ ေရဒါပညာရပ္ဟာ ဒုတိယကမၻာစစ္ကာလမွာ သိသိသာသာ
တိုးတက္လာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ့အခ်ိန္ကတည္းက ေရဒါပညာရပ္ရဲ႕ျဖစ္ေပၚတုိးတက္မႈေတြဟာ
ဒီကေန႔ဒီအခ်ိန္ထိ အရွိန္အဟုန္နဲ႕ တိုးတက္ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေရဒါပညာရပ္မွာ
ရွာေဖြေတြ႕ရွိ တီထြင္ခဲ့တာေတြမ်ားစြာ ရွိေနေပ မယ့္လည္း ေရွ႕ကိုဆက္လက္ေရႊ႕လ်ား
ၿပိဳင္ဆုိင္ေလ့လာေနရဆဲ ပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ေရဒါဆိုတာဘာလဲ
ေရဒါဆိုတာဘာလဲ လို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ကၽြန္ေတာ္ကိုေမးလာရင္ ကၽြန္ေတာ္လြယ္လြယ္ေလး ႐ွင္းျပႏိုင္ပါတယ္။ တကယ္လည္းေရဒါရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားက မခက္လွပါဘူး။ ဥပမာ-ကၽြန္ေတာ္တို႔ေရတြင္း တစ္တြင္းနားကပ္ ေအာက္ကိုငံု႔ၾကည့္ၿပီး အသံခပ္က်ယ္က်ယ္ေလး ေအာ္လိုက္တယ္ ဆိုၾက ပါစို႕ရဲ႕။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေအာ္လိုက္တဲ့အသံဟာ ေအာက္ကိုေတာက္ေလွ်ာက္ဆင္းသြားမယ္ဆို တာ ျငင္းစရာမ႐ွိပါဘူး။ အဲဒီ့ေနာက္ အသံဟာေရတြင္းေအာက္ေျခမွာ႐ွိတဲ႔ ေရမ်က္ႏွာျပင္နဲ႔ ႐ိုက္ၿပီး ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီျပန္လာပါလိမ့္မယ္။ဒါေၾကာင့္လည္း echoes သံကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပန္ၾကားရၾကအံုးမယ္မဟုတ္လား။တကယ္လို႔သာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က echoes ျပန္လာတဲ့အသံ ကိုဘယ္အခ်ိန္မွာျပန္ၾကားရလည္းဆိုတဲ့ time taken ကိုတိုင္းမွတ္ထားမယ္၊အသံရဲ႕ အလ်င္ speed ကိုလည္းသိမယ္ဆိုရင္ ေရတြင္းရဲ႕အနက္ကိုတြက္ထုတ္လို႔မရဘူးလားဗ်ာ။
ေရဒါရဲ႕ အေျခခံသေဘာတရားဟာလည္းဒါပါပဲ။ရွင္းရွင္းေလးပါ။ station ရဲ႕ antenna ကေန signal တစ္ခုကိုလႊင့္ထုတ္လိုက္ပါမယ္။အဲဒီ့ signal ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္အရာ ၀တၱဳကိုတိုက္ၿပီး ျပန္လာပါမယ္။ဒီ reflected signal ကိုျပန္ဖမ္းၿပီး ဘယ္အကြာအေ၀းမွာ ႐ွိတယ္၊ (လွဳပ္ရွားေနရင္လည္း) ဘယ္အရပ္ေဒသကိုဦးတည္ၿပီးလာေနတယ္၊ဘယ္ေလာက္ အလ်င္နဲ႕လာေနတယ္ အစ႐ွိတာမ်ိဳးေတြကိုတြက္ထုတ္တာပါပဲ။ ဒါကေတာ့လံုး၀႐ိုး႐ွင္းတဲ့ ေရဒါရဲ႕အေျခခံသေဘာတရားေလးပါပဲ။ နည္းပညာပိုင္းအားျဖင့္အေသးစိတ္ သိရွိေလ့လာလိုတယ္ဆုိရင္ေတာ့ အျခားပို႕စ္မ်ားကိုပါ ဖတ္မွသာ ျခံဳငံုသိရွိႏုိင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment