Doppler- Effect

ကၽြန္ေတာ္တို႔ radar technology မွာ Doppler- Effect ကို ျပသနာႏွစ္ခုနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ေနရာ ေတြမွာသံုးပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ အလ်င္ speed ကို တိုင္း တာျခင္း နဲ႔ ေ႐ြ႕လ်ားေနတဲ့ပစ္မွတ္တည္ေနရာကို ညႊန္ျပျခင္းေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။Doppler- Effect ဆိုတာကေတာ့ sound source က နားေထာင္သူနဲ႔တျဖည္းျဖည္း ေ၀းသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ နီးလာတဲ အခ်ိန္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္(ဒါမွမဟုတ္) နားေထာင္သူ က sound source နဲ႔ တျဖည္းျဖည္းေ၀း သြားတဲ့အခ်ိန္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္နီးလာတဲ့အခ်ိန္ မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ frequency ထဲမွာသိသိသာသာေျပာင္းလဲသြားတဲ့ အေျပာင္း အလဲ ကိုေခၚပါတယ္။ဒီနိယာမသေဘာတရားကို႐ွာေဖြေတြ႕႐ွိခဲ့တာကေတာ့ဂ်ာမနီသိပၸံပညာ ႐ွင္ Christian Doppler ျဖစ္ပါတယ္။ကဲ…အေပၚမွာ ေျပာခဲ့တဲ့ေျပာင္းအလဲဆိုတာေလးကို နည္းနည္းပိုတိက်ေအာင္ေျပာၾကရေအာင္။ဒါမွလည္း Doppler-Effect ဆိုတာကိုေသေသ ခ်ာခ်ာ နားလည္မွာပါ။ ဆုိၾကပါစို႔ရဲ႕…..ကၽြန္ေတာ္တို႔ခုဥပမာအေနနဲ႔ေလ့လာမဲ့ အသံလိွဳင္း တစ္ခုရဲ႕ frequency နဲ႔ wavelength ဟာကိန္းေသေတြျဖစ္ေနၾကတယ္ဆိုၾကပါစို႔။အကယ္၍ ကၽြန္ေတာ္ တို႔ရဲ႕ အသံလိွဳင္းကိုထုတ္မဲ့ source ကလည္းေ႐ြ႕လ်ားမေနဘူး ၊ဖမ္းမဲ့ receiver ကလည္း ေ႐ြ႕လ်ားမေနဘူးဆိုရင္ receiver ကဖမ္းမိမယ့္ frequency ဟာလည္းေျပာင္းလဲမွူ ႐ွိမွာမဟုတ္ပါဘူး။ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုရင္ အသံ source ကေနထုတ္လိုက္တဲ့အတိုင္း တစ္မိနစ္ မွာလွိဳင္းအေရအတြက္ဘယ္ေလာက္ဆို ဘယ္ေလာက္ receiver ကကြက္တိျပန္ ဖမ္းမိလို႔ပါ။ကဲလာၿပီ…စေရြ႕ၾကမယ္….။အကယ္၍ အသံ source ကပဲျဖစ္ျဖစ္ receiver ကပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အျခားတစ္ခု ႐ွိရာကိုေရြ႕လ်ားလာမယ္ဆိုရင္ receiver ကခုန ႏွစ္ခုလံုးေရြ႕လ်ားမေန တုန္းကမိတဲ့ frequency ထက္ပိုမ်ားတဲ့ frequency ကိုမိမွာပါ။ရွင္းပါတယ္။အသံနဲ႔နီးရာကိုပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကသြားသြား အသံကပဲကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔နီးရာကို ပဲလာလာ ၾကားေနရတဲ့အသံ ပိုက်ယ္လာမယ္မဟုတ္လား။ဒီသေဘာပါပဲ။ေျပာင္းျပန္အားျဖင့္ေ၀းတဲ့ဘက္ကို တစ္ခုခုက သြား မယ္ဆိုရင္ receiver ကခုန ႏွစ္ခုလံုးေရြ႕လ်ားမေန တုန္းကမိတဲ့ frequency ထက္နည္းတဲ့ frequency ကိုမိမွာပါ။ဒါလည္းရွင္းပါတယ္။အသံနဲ႔ေ၀းရာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ကသြားသြား အသံကပဲကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ေ၀းရာကိုသြားသြား ၾကားေနရတဲ့အသံ တိုးသြားမယ္မဟုတ္လား။

ကဲဗ်ာ….ပို႐ွင္းေအာင္ ဥပမာတစ္ခုထပ္ေပးၾကရေအာင္။ကားတစ္စီးေမာင္းဖို႔အတြက္စက္ႏွိဳး ထားတယ္ဆိုၾကပါစို႔။ အဲဒီကားကကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ သံုးရာကီလိုမီတာအကြာေလာက္မွာထားပါ ေတာ့။ဒီကားကစက္သာႏွိဳးထားတာ ဆယ့္ငါးမိနစ္ေလာက္ၾကာတဲ့အထိမထြက္ဘူးဆိုပါစို႔။ ဒါဆိုအဲဒီဆယ့္ငါးမိနစ္လံုးကားစက္သံကို တသတ္မတ္တည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ၾကားေနရမယ္ ဆိုတာ ဟုတ္တယ္ေနာ္။အဲဒီေနာက္ ကားကကၽြန္ေတာ္တို႔ထိုင္ေနတဲ့ဘက္ကိုေမာင္းထြက္ လာတယ္ဆိုရင္ ကားကနီးလာေလေလ ကားစက္သံကိုကၽြန္ေတာ္တို႔ပိုက်ယ္လာေလေလပဲမဟုတ္ ဘူးလား။အဲလိုပဲ ကားကကၽြန္ေတာ္တို႔ထိုင္ေနတာန႔ဲဆန္႔က်င္ဘက္ကို ေမာင္းထြက္သြားတယ္ ဆိုရင္ ကားကေ၀းသြားေလေလ ကားစက္သံကတိုးသြားေလေလမဟုတ္ဘူးလား။ဒီသေဘာ တရားကို ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ Doppler-Effect လို႔ ေျပာေနေတာ့တာပါပဲဗ်ာ။ဒီလိုေျပာ လို႔ အထင္ေတာ့မေသးနဲ႔ radar technology မွာသူမပါရင္ပြဲမစည္ဘူးဗ်။

f_D=2V/λ

f_{D = doppler frequency}, V = speed of the wave_source, λ =wavelength